วิธีนั่งสมาธิและเดินจงกรม "หลวงตามหาบัว"

การนั่งสมาธิ


1. นั่งขัดสมาธิ ตามแบบพระพุทธรูปเอาขาขวาทับขาซ้าย มือขวาทับมือซ้าย วางมือทั้งสองไว้บนตัก

2. ตั้งกายตรง อย่าก้มนักเงยนัก อย่าให้เอียงซ้ายเอียงขวาจนผิดธรรมดา ไม่กดหรือเกร็งอวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งอันเป็นการบังคับกายให้ลำบาก ปล่อยวางอวัยวะทุกส่วนไว้ตามปกติธรรม

3. ระลึก พุทโธ ธัมโม สังโฆ 3 ครั้ง อันเป็นองค์พระรัตนตรัยก่อน

4. นึกคำบริกรรมภาวนา โดยกำหนดเอาเพียงบทเดียวติดต่อกันไปด้วยความมีสติเช่น พุทโธ พุทโธ พุทโธ ... เป็นต้น
ให้นึกพุทโธ พุทโธ พุทโธ ... สืบเนื่องกันไปด้วยความมีสติและพยายามทำความรู้สึกตัวอยู่กับ พุทโธ พุทโธ พุทโธ ... อย่าให้จิตเผลอตัวไปสู่อารมณ์อื่นระหว่างจิต สติกับคำบริกรรมมีความกลมกลืนกันได้เพียงไรยิ่งเป็นความมุ่งหมายของการภาวนาเพียงนั้น ผลคือความสงบเย็นใจจะพึงเกิดขึ้น

การเดินจงกรม

1. พึงกำหนดทางจงกรมที่ตนจะพึงเดินสั้นหรือยาวเพียงไร ความยาว 25-30 ก้าวเป็นความเหมาะสมทั่วไป พึงดูว่าเราจะเดินจากที่นี่ไปถึงที่นั่นหรือถึงที่โน้น
สำหรับทิศทางที่ท่านนิยมปฏิบัติมามี 3 ทิศ คือ ตรงตามแนวตะวันออกตะวันตก 1 ตามแนวตะวันออกเฉียงใต้ 1 ตามแนวตะวันออกเฉียงเหนือ 1 จากนั้นตกแต่งทางจงกรมให้เรียบร้อยก่อนเดิน

2. ผู้จะเดินกรุณาไปยืนที่ต้นทางจงกรม และพึงยกมือทั้งสองขึ้นประนมไว้เหนือระหว่างคิ้ว ระลึกคุณพระรัตนตรัย และระลึกถึงคุณบิดามารดา อุปัชฌาย์อาจารย์ตลอดท่านผู้เคยมีพระคุณแก่ตน
จบแล้วรำพึงถึงความมุ่งหมายแห่งความเพียรที่กำลังจะทำด้วยความตั้งใจเพื่อผลนั้น ๆ เสร็จแล้วปล่อยมือลง
เอามือขวาทับมือซ้ายทาบกันไว้ใต้สะดือตามแบบพุทธรำพึง เจริญพรหมวิหาร 4 จบแล้วทอดตาลงเบื้องต่ำ ท่าสำรวม

3. กำหนดตั้งสติกำหนดจิตและธรรมที่เคยนำมาบริกรรมกำกับใจ พุทโธ พุทโธ พุทโธ ... เป็นต้น แล้วออกเดินจงกรมจากต้นทางถึงปลายทางจงกรมที่กำหนดไว้เดินกลับไปกลับมาในท่าสำรวม มีสติอยู่กับบทธรรมหรือสิ่งที่พิจารณาโดยสม่ำเสมอ ไม่ส่งจิตไปอื่นจากงานที่กำลังทำอยู่ในเวลานั้น

4. ขณะเดินจงกรม พึงกำหนดสติกับคำบริกรรม พุทโธ พุทโธ พุทโธ ... ให้กลมกลืนเป็นอันเดียวกัน ประคองความเพียงด้วยสติสัมปชัญญะ มีใจแน่วแน่ต่อธรรมที่บริกรรมให้จิตรู้อยู่กับ พุทโธ พุทโธ พุทโธ ... ทุกระยะที่ก้าวเดินไปและถอยกลับมา

ข้อพึงสำรวม
การเดินไม่พึงเดินไกวแขน
ไม่เอามือขัดหลังหรือกอดอก
ไม่เดินมองโน้นมองนี่ อันเป็นท่าไม่สำรวม